Er zijn steeds meer aanwijzingen dat dementie ook bij dieren voorkomt. Pim Portier (23) zorgde met veel liefde en geduld voor kater Dikkie Dik, die steeds meer tekenen van zogeheten cognitieve dysfunctie vertoonde naarmate hij ouder werd.
Voor dementie bij dieren bestaat zelfs een diagnostisch label: cognitieve dysfunctie. Volgens het Medisch Centrum voor Dieren in Amsterdam, na de Universiteitskliniek Utrecht de grootste dierenkliniek in Nederland, ontwikkelt dertig procent van de katten tussen de 11 en 14 jaar oud jaar een gedragsprobleem. Bij katten van 15 jaar of ouder laat meer dan de helft een verandering in gedrag zien. Hoewel hier bij katten iets minder over bekend is, worden in de hersenen van honden soortgelijke (als bij de mens) afzettingen van het schadelijke eiwit amyloïd-beta gevonden. Ook bij dieren zijn er geen effectieve medicijnen tegen dementie. Geadviseerd wordt om het dier met geduld, veel aandacht en rust te benaderen, commando’s te combineren met gebaren, de omgeving te verrijken en het dier actief te houden.
Minder streken
Kater Dikkie Dik is 20 jaar oud. Hij woont bij de familie Portier, bestaande uit vader Rick, moeder Margreet, dochter Lisa en zoon Pim. De steeds intensievere mantelzorg komt voor het grootste deel neer op Margreet en Pim. Laatstgenoemde woont nog thuis, is recent afgestudeerd hbo-ict’er en heeft net een mooie baan bemachtigd. Als jonge mantelzorger is hij zeer betrokken bij de begeleiding en verzorging van Dikkie Dik. Pim: ‘DD is absoluut ‘part of the family’. Ik ben met hem opgegroeid en we deelden lief en leed met elkaar. Naarmate hij ouder werd, raakte hij zijn echte katerstreken wat kwijt. Hij ving minder vogeltjes en bewaakte zijn territorium duidelijk minder. Maar als ik weleens ’s avonds laat thuis kwam, zat ie op me te wachten. Als een vader die z’n kroost in de gaten houdt. De eerste tekenen van zijn psychische achteruitgang had ik eerst niet zo door. M’n moeder is verpleegkundige, zij was de eerste die iets in de gaten kreeg. Zomaar vanuit het niets miauwen en kreunen, wat ze ‘vocaliseren’ noemen, was heel duidelijk te merken. Ook werd hij incontinent. DD heeft ook zo’n afwezige blik in z’n ogen. Wat niet betekent dat hij mij niet opmerkt.’
Madeliefje
Pim kan zich niet voorstellen dat DD er niet meer is. ‘Laatst leek hij zo achteruit te gaan dat m’n ouders overwogen hem door de dierenarts te laten inslapen. Ik was het daar niet mee eens. Met veel geduld heb ik hem toch weer wat laten eten, en daar knapte hij zienderogen van op. Of ik het zwaar vind, die mantelzorg? Welnee, dat doe je toch voor je beste vriend? Een paar weken nadat hij was opgeknapt, ging DD steeds minder drinken. Ik zag dat hij niet meer goed wist waar zijn drinkbakje stond. Zelfs overal drinkbakjes neerzetten hielp niet meer. Uiteindelijk vond ik een elektronisch waterbakje in de vorm van een madeliefje. Daar kwam stromend water uit, het leek wel een fonteintje. Dat begreep hij weer.’
De familie Portier heeft Dikkie Dik helaas op 7 augustus jl. moeten laten inslapen. Hij viel enorm af en bleek darmkanker te hebben. ‘De laatste week zocht hij mij steeds op, wilde ook voortdurend geaaid worden. Ik liet hem lekker op mijn trui liggen, dat vond hij zienderogen heel fijn. Nog steeds was hij duidelijk in de war, maar als hij in mijn buurt kon zijn leek hij tevreden en gerustgesteld. Ik ben verdrietig dat mijn maatje er niet meer is, maar troost me met de gedachte dat ik heel lang van hem heb mogen genieten.’
Peter Bakens is redacteur van Denkbeeld en was werkzaam als docent en wijkverpleegkundige